Hij blijft het maar herhalen: het is een droom. Zíjn droom.
Om met een schip vol wetenschappers, studenten, journalisten en creatievelingen af te reizen
naar het eiland Edgeøya op Spitsbergen, waar al zestig jaar niemand meer is geweest.
En dat al die mensen samen het verhaal van de Noordpool gaan vertellen.
Een verhaal dat – natuurlijk – gaat over smeltende gletsjers en opwarmende aarde,
maar er is meer. Zo veel meer.
Het is een verhaal over dinosauriërs die rondstampten over aarde die nu veelal bedekt is met ijs.
Over koraalriffen waarvan de sporen nog zichtbaar zijn in het gesteente.
Het is een verhaal over het donderende geraas van ijs dat twintig kilometer verderop
van een gletsjer scheurt. Van baardrobben waar je vlakbij komt, als ze in de zomertijd verharen.
Dan is hun vetlaag doorbloed, waardoor het water koud voelt en liggen ze daar op hun ijsschotsje
en vertikken het eraf te komen. Het is het verhaal van de poolvos die een hol heeft onder
het huisje waar de leider van Team Noordpool Maarten Loonen elk jaar twee maanden woont.
Die jaar in jaar uit de ganzen opeet die leven in het meer achter het dorp.
Van híj onderzoekt een plantje en een collega staat op de uitkijk - mét geweer –
want ijsberen zijn echt gevaarlijk. Van verpletterende zonsondergangen en witte walvissen
in een stille baai.
‘Ik wil van deze expeditie een nationale gebeurtenis maken,’ zegt Loonen.
‘Nederland is verbonden met Spitsbergen. Naar niemand zijn zoveel straten vernoemd als
naar Willem Barentsz, die het ontdekte. We doen er al zó lang onderzoek. Ik wil laten zien
wat wij als Nederlanders doen daar en hoe belangrijk dat is.’
En het ís belangrijk. Want het gebied verandert razendsnel en het ooit zo ontoegankelijke
Edgeøya nog meer dan de rest. Tegenwoordig duurt de zomer – als het gebied niet ingesloten
is door sneeuw en ijs twaalf weken. Zestig jaar geleden waren het er zes. Het is er vier
graden warmer geworden. Wat doet dat met plantengroei? Hoe reageren dieren?
n niet alleen die ijsberen, want we weten al dat nergens zoveel ijsberen aan land rondzwerven als daar.
Maar ook muggen. In Ny-ålesund merkte Loonen al dat er veel meer insecten rondvlogen.
Gelukkig geen stekers – daarvoor is het ’s winters te koud – maar toch.
‘Ik ga al 23 jaar naar Spitsbergen. En zo’n zes, zeven jaar geleden vroeg ik me af:
wat missen we nog met al het onderzoek dat we daar doen? Punt één: die insecten.
Niemand mat hoe de insectenpopulatie veranderde, maar iedereen merkt het.
Punt twee: we doen al ons onderzoek aan de warme kant van Spitsbergen.
Het gebied dat redelijk goed bereikbaar is. Maar naar de koude gebieden,
waar dé grote veranderingen plaatshebben, kijken we te weinig.’
Op dat moment werd Loonens droom geboren. Hij wil een expeditie opzetten naar
een gebied waarvan wel hij oude onderzoeksgegevens heeft en stoffige houten kisten vol
rendierschedels, oude geweien en beenderen verpakt in vergeelde kranten.
Maar waar de mensen niet meer komen. ‘Ik wil laten zien hoe een gebied dat onaangeroerd is,
tóch enorm beïnvloed wordt door mensen’, zegt hij.
Hij gaat sowieso, zegt hij. Prijs of geen prijs. Maar hoe? Dat is aan de stemmers op de
Academische Jaarprijs. Winnen hij en zijn team, dan heeft hij voldoende geld om met
tien creatievelingen en tien studenten af te reizen naar Edgeøya.
Fotografen zullen foto’s maken, schrijvers een boek verzinnen.
De studenten zullen hun ervaringen op scholen delen.
Ieder op zijn eigen manier en met zijn eigen geluid.
Vindt hij ook nog eens voldoende sponsoren, dan wil hij zelfs met honderd man op pad.
En lukt het allemaal niet? ‘Dan gaan we alleen met vijf wetenschappers en
moet ik erkennen dat mijn droom te ambitieus is geweest.’
Maar daar gaat hij niet vanuit. Als er ooit een kans was, dan is het nu. ‘Ik geloof dat het kan.’
Help jij Maarten Loonen en zijn team naar Spitsbergen?
> Lees verder...
|
