|
| |
NWO-website door Liesbeth Noor
|
|
Bericht uit het hoge Noorden (22 aug 2015)
We varen nu ten noorden van het eiland Edgeoya. 'oya' betekent eiland en deze is vernoemd naar Thomas Edge.
We konden vanochtend niet aan land waar we dat wilden, want we waren omringd door zeeijs! Dat gaf een hele mooie aanblik.
De eerste dag (afgelopen donderdag 20 augustus) spotten we meteen een ijsbeer (vanaf het schip en heeeeel ver weg),
wat betekende dat we niet aan land mochten. 's Middags kwam er een aantal walvissen in zicht, gewone vinvissen,
een bultrug en een Noordse vinvis. Twee kwamen er vrij dichtbij, de rest moest je wel met een verrekijker bekijken.
Ik heb vrijdag 1 dag veldwerk gedaan met het archeologenteam. Dat betekende zandmonsters nemen rond een hut van Pomoren.
Dat waren Russische zeevaarders die ongeveer 200 jaar geleden een hut hadden aan de westkust van Edgeoya (net om de hoek
van de plek waar de vier Nederlandse studenten overwinterden in 1968, drie van deze heren zijn nu ook mee).
Ik heb 6 uur op m'n knieën gelegen om iedere meter met een theelepeltje wat zand in een plastic zakje te doen.
Later in het lab wordt gemeten of er fosfaat in zit. Fosfaat komt in de bodem door dierlijke (en dus ook menselijke) uitwerpselen en bloed.
Aan de hand van die monsters kunnen archeologen zien wat deze Pomoren waar precies deden; gingen ze bijvoorbeeld
in de donkere poolnacht netjes naar de verderop gelegen wc, of gingen ze even om de hoek? Ook kun je dan zien waar ze dieren slachtten.
Erg leuk om dit mee te maken, zodat ik weet wat er in zo'n project van het Nederlands Polair Programma nu eigenlijk gebeurt.
Gisteren ben ik met de mensen van het NIOZ meegeweest om met een zodiac zeemonsters te nemen. Er werd in een lijn vanaf een gletsjer
steeds verder de zee op water opgehaald. Dit wordt dan in het provisorische lab hier op het helicopterdek gemeten -
de helicopter hebben ze thuis gelaten. Het idee is namelijk dat vlakbij de gletsjer veel sediment in het zeewater komt.
Dat heeft dan weer gevolgen voor de algen die in het water zitten. Hoe verder weg van de gletsjer, hoe minder sediment.
Tenminste, dat denken de marine onderzoekers en deze monsters zijn er om na te gaan of die gedachte ook klopt.
Gisteren heeft het IMAU van de universiteit Utrecht een weerstation geplaatst op een gletsjer, daar zullen jullie vast
wel iets van op de NOS zien, want die was erbij.
|
|
IJsbeer (24 aug 2015)
Ik keek vanuit onze hut door het raampje met een verrekijker - iets wat ik niet eerder had gedaan, het heeft weinig zin
want het raampje is erg klein) naar een of andere suffe meeuw. Ineens verschijnen er drie zwemmende ijsberen in mijn vizier!!
Een moeder met twee jongen. Op hetzelfde moment wordt het ook via de intercom omgeroepen en rennen we allemaal naar het dek.
zag ik ze nog net achter een ijsschots verdwijnen. Ze hadden geen behoefte aan pottekijkers, zo leek het.
Andere passagiers zagen vanaf het achterdek nog een moeder met jong op een schots staan, maar die was heel ver weg.
Later die dag gingen we nog op zodiac cruise om het landschap vanaf het water te bekijken. We zijn heel dicht langs een
gletsjer gevaren, zo dicht als het nog veilig is, 400 m. Naast de gletsjer waren morenen te zien. Dat zijn een soort
kleine heuveltjes zand en kleine steentjes. Dit materiaal heeft de gletsjer meegesleept, maar ondertussen is dat deel van de gletsjer
weggesmolten en blijft er dus een soort donker maanlandschap over. Ja, ook voor geologen is het hier een paradijsje.
Op een gegeven moment kregen we een oproep vanaf het schip dat ze verderop een ijsbeer hadden gespot.
Dus alle 9 zodiacs gaan in de hoogste versnelling rechtsomkeert! En ja hoor, op het land loopt een reusachtig beest rustig te slenteren.
Dit moet wel een mannetje zijn, gezien de grootte. Hun normale loopsnelheid is 10 km per uur. Nu snappen we
waarom we ze echt niet tegen willen komen als we op het land lopen. Ze lopen ons er met gemak uit.
Op een gegeven moment keek hij steeds onze richting op en begon hij zelfs te rennen. Dat was het teken voor ons om weg te gaan,
terug naar het schip en de beer met rust te laten. Ocean Wide werkt met respect voor de natuur.
Nu varen we weer in de mist maar we kunnen toch aan land, de eerste ploeg mag aan boord gaan van de zodiacs.
|
|
Zon onder zon op in 30 minuten (28 aug 2015)
We stonden gisterochtend klaar om in de zodiacs te gaan om aan land te gaan toen er een ijsbeer gespot werd op het land.
En dan gaan we dus niet het land op. We hebben toen een zodiac cruise gemaakt wat ook heel leuk is.
We zagen weer een kolonie walrussen en een ijsbeer! Deze ging liggen en bleef ons in de gaten houden tot we al lang weer
op zee zaten. Heel apart. Maar of 'tie nu bang was of hoopte een van ons als lunch te kunnen gebruiken weet ik niet.
We hebben het maar niet uitgeprobeerd.
Gisternacht hebben we de zon zien ondergaan en staan wachten tot hij weer op zou komen, maar waarschijnlijk gebeurde
dat achter de wolken want het duurde te lang voordat we hem weer zagen. Hij zou ongeveer na 30 minuten weer boven de
horizon uit moeten komen. Hij ging die nacht voor het eerst sinds de zomer weer onder. Rond 23 september is er al weer
een nacht van 12 uur, dus de dagen worden snel korter.
Gisteravond zijn we van het eiland Edgeoya de zee overgestoken naar het eiland Spitsbergen.
Dat is eigenlijk het hoofdeiland en daar voer Wilem Barentsz ten noordwesten langs; daar zag hij spitse bergen,
wat de naam opleverde. Het eiland Edgeoya heeft allemaal afgetopte bergen, dus dat geeft een heel andere aanblik.
De expeditie is bijna ten einde. Ik ben nu omgeven door onderzoekers die een pitch voorbereiden:
een presentatie van 1 minuut over wat hun onderzoek was tijdens de expeditie.
Er zijn mooie resultaten bereikt: Zo heeft het IMAU succesvol een automatisch weerstation geplaatst o
p een gletsjer (maar dat hebben jullie vast al bij de NOS gezien); hebben de vegetatiekundigen geconstateerd
dat er in vergelijking met 1968 grote veranderingen hebben plaatsgevonden in de begroeiing en is Imares al
druk met het doen van toxiciteitstesten op klein grut dat ze hier in het water hebben gevangen.
Zo kunnen ze bepalen hoe gevoelig deze kleine organismen zijn voor bijvoorbeeld olie.
We hebben inmiddels (28 aug) een hele vruchtbare bijeenkomst gehad bij de Unis in Longyearbyen (de universiteit daar).
Minister Koenders van Buitenlandse Zaken kwam langs; je kunt op de foto zien dat de NWO-jas hem goed staat.
Verder presentaties gehad van Noorse onderzoekers, Ramsey Nasr, Stientje van Veldhoven en een aantal pitches van de SEES-onderzoekers.
|
|
_udo_prinsen_2_klein.jpg){kind=logo}
